Bouwbesluit Ventilatie

Bouwbesluit thema's --- selecteer een onderwerp --- daglicht gebruiksfuncties gebruiksoppervlakte verblijfsgebied verblijfsruimte spuiventilatie thermische isolatie ventilatiebalans ventilatie eisen woning ventilatieberekening garage toiletruimte badruimte meterruimte ruimtebenaming verkeersruimte vloerafscheidingen

Hoe maak ik een spuiventilatie berekening?

Voor het snel kunnen afvoeren van sterk verontreinigde binnenlucht stelt het Bouwbesluit in afdeling 3.11. Spuivoorziening de volgende eisen aan de spuiventilatie van een woning:

1. De uitwendige scheidingsconstructie van verblijfsgebieden en verblijfsruimten hebben beweegbare onderdelen (bijvoorbeeld ramen en deuren) voor het snel kunnen afvoeren van sterk verontreinigde binnenlucht.
2. Voor een niet-gemeenschappelijke verblijfsgebied geldt een spuiventilatie capaciteit van ten minste 6 dm³ /s per m² vloeroppervlakte.
3. Voor een niet-gemeenschappelijke verblijfsruimte geldt een spuiventilatie capaciteit van ten minste 3 dm³ /s per m² vloeroppervlakte.
4. Spuiventilatie capaciteit moet volgens NEN 1087 worden berekend.
5. Het beweegbaar onderdeel ten behoeve van de spuiventilatie moet, gemeten loodrecht op de uitwendige scheidingsconstructie van de gebruiksfunctie, op een afstand van ten minste 2 m van de perceelsgrens liggen. Indien het perceel waarop de gebruiksfunctie ligt, grenst aan een openbare weg, openbaar water of openbaar groen, wordt de afstand aangehouden tot het hart van die weg, dat water of dat groen.

Toelichting Bouwbesluit eisen

De spuiventilatie eis heeft als voornaamste doel in een korte tijd grote hoeveelheden vervuilde lucht in een woning af te voeren naar buiten. Bijvoorbeeld ’s ochtends na het slapen, sigaretten lucht, stank na doe-het-zelf werkzaamheden zoals schilderen, na een feestje, aangebrand eten, enz.  De spuiventilatie eis geldt alleen voor een woonfunctie en sinds kort ook voor kinderdagverblijven (vanwege het gebruik van luiers).

Elke verblijfsruimte van een woonfunctie moet daarom voorzien zijn van ten minste één te openen raam of deur in de uitwendige scheidingsconstructie. Bij een verblijfsruimte omringd door “dove” gevels kan niet aan de eis worden voldaan en zal gezocht moeten worden naar gelijkwaardige oplossingen. Een dove gevel is overigens een gevel welke geen te openen delen mogen bevatten om het bouwen op geluidsbelaste locaties mogelijk te maken en is vastgelegd in de Wet Geluidhinder.

Een gelijkwaardige oplossing  kan zijn, welke zeer discutabel is, de verblijfsruimte te spuien via een andere verblijfsruimte en te rekenen met een lagere luchtsnelheid.

Verblijfsruimte 2 wordt gespuit door de spuivoorziening in verblijfsruimte 1 en de gang. Volgens het Bouwbesluit is dit niet toegestaan omdat elke verblijfsruimte te openen delen moet hebben in de uitwendige scheidingsconstructie. Volgens de NEN 1087 is dit tevens niet toegestaan omdat er geen volumestroom door verblijfsgebied 2 voert. Het is dus de vraag of dat de controlerende instantie zoals de gemeente dit als gelijkwaardige oplossing ziet.

---

Een andere oplossing kan zijn gebalanceerde ventilatie met een ruime ventilatiecapaciteit toe te passen, bijvoorbeeld 6 dm³ /s per m² verblijfsgebied in plaats van de 0,9 dm³ /s per m² die het Bouwbesluit eist voor de ventilatie van verblijfsgebieden. Deze oplossing is overigens bij kinderdagverblijven conform het Bouwbesluit maar mag niet zonder meer worden toegepast voor een woonfunctie. Op bovenstaande mogelijke gelijkwaardige oplossingen is veel kritiek en zal per geval moeten worden beoordeeld.

Men doet er verstandig aan om deze situaties zoveel mogelijk te mijden door in de ontwerpfase rekening te houden met de aanwezigheid van dove gevels en daar geen verblijfsruimtes te creëren maar bijvoorbeeld onbenoemde ruimten, verkeersruimten, toiletruimte, badruimte of een bergruimte.

Een derde mogelijkheid is nog het toepassen van geluidschermen voor de gevel. Bijvoorbeeld het het coulissenscherm.

Plaats van de spuivoorziening

Niet alle te openen geveldelen mogen meetellen voor de spuiventilatie. Een spuivoorziening moet minimaal 2 meter loodrecht uit de perceelgrens liggen. Zie tekening.

Alleen met de “V” aangemerkte delen van de spuivooeziening mogen in rekening worden gebracht voor het bepalen van de spuiventilatie

---

Doorsnede over twee woonhuizen. De afstand tot aan de erfgrens dient loodrecht op het projectievlak van de spuivoorziening te worden gemeten. Het “X” gedeelte van het dakraam mag niet worden meegerekend voor het berekenen van de spuiventilatie.

---

Spuiventilatie berekening

De Spuiventilatie capaciteit moet volgens NEN 1087 worden berekend.
De NEN 1087 geeft de volgende formule:

q_v = A_netto x V x 1000

q_v
Is de luchtvolumestroom door de spuivoorzieningen in dm³ /s, ofwel de spuiventilatie capaciteit.

Anetto

Is de netto oppervlakte van de spuivoorziening in m² .
Het netto oppervlakte van de spuivoorziening is gelijk aan het oppervlakte van de dagmaat van het kozijn mits de het raam of deur over een hoek van ten minste 90^o kan worden geopend. Wanneer de openingshoek van het raam of deur (bijvoorbeeld kepramen) kleiner is dan 90^o moet het oppervlakte van de dagmaat van het kozijn worden gecorrigeerd met een vermenigvuldingsfactor (J). Zie onderstaande formule en grafiek.

A_eff = A x J(Ψ)

Voorbeeld Gegeven uitzetraam (A = 3 m2 ), met een maximale openingshoek van 15o . Gevraagd Aeff Oplossing Zoek in grafiek de J-waarde op behorende bij Ψ = 15o J = 0,4 Aeff = A x J(Ψ) Aeff = 3 x 0,4 Aeff = 1,2 m2

---

V Is de luchtsnelheid in spuivoerziening in m/s en heeft de volgende waarde:
0,4 m/s bij spuivoorzieningen in meer dan één gevel (niet aan elkaar grenzende gevels);

Bij een spuiventilatie capaciteit van 6 dm³ /s per m² vloeroppervlakte komt dit neer op:
q_v = A_netto x V x 1000
A_netto = q_v / (V x 1000)
A_netto = 6 / (0,4 x 1000)
A_netto = 0,015 vereiste oppervlakte aan beweegbare delen per vierkante meter van het verblijfsgebied

Voorbeeld:

Verblijfsgebied is 50 m² groot.
Vereiste oppervlakte aan beweegbare delen bedraagt dan 50 x 0,015 = 0,75 m² voor de toevoer en 0,75 m² voor de afvoer.

0,1 m/s bij spuivoorzieningen in één gevel;

De luchtsnelheid bij het spuien in één gevel moet een factor 4 keer zo klein worden genomen dan bij het spuien via twee tegenoverliggende gevels. Dit omdat de toe- en afvoer nu via één opening plaats vindt (een factor 2) en omdat de toegevoerde spuilucht wrijving ondervindt van de afgevoerde spuilucht (ook een factor 2).

Bij een spuiventilatie capaciteit van 6 dm³ /s per m² vloeroppervlakte komt dit neer op:
q_v = A_netto x V x 1000
A_netto = q_v / (V x 1000)
A_netto = 6 / (0,1 x 1000)
A_netto = 0,06 vereiste oppervlakte aan beweegbare delen per vierkante meter van het verblijfsgebied

In de meeste gevallen zal de spuivoorziening via meer dan één gevel plaats kunnen vinden.  Er mag namelijk vanuit worden gegaan dat bij het spuien de binnendeuren naar de verkeersruimte en andere verblijfsruimte open gezet worden.

Voorbeeld spuicapaciteit woning

Gegeven

Plattegronden van en woning met de kozijnaanzichten volgens onderstaande tekening. De woning is verdeeld in twee verblijfsgebieden:
VG1 oppervlakte = 43,48 m² (begane grondvloer)
VG2 oppervlakte = 29,39 m² (verdieping)

Verblijfsruimten:
VR1 oppervlakte = 43,48 m² (begane grondvloer waarbij VG is gelijk aan VR)
VR2 oppervlakte = 29,39 m² (verdieping)
VR3 oppervlakte = 8,93 m² (verdieping)
VR4 oppervlakte = 7 m² (verdieping)

De gevels zijn voorzien van enkele beweegbare kozijnen met de volgende kenmerken:

Kozijn merk	Dagmaat hoogte (m1 )	Dagmaat breedte (m1 )	A (m2 )	Ψ	J	Aeff (m2 )	Opmerking
A	1,55	0,6	0,93	90o	1	0,93	naar buiten draaiend raam, minimaal 90o open
B	2,3	0,85	1,96	90o	1	1,96	buiten draaiende deur minimaal 90o open
C	2,3	0,85	1,96	90o	1	1,96	naar binnen draaiende deur minimaal 90o open
D	1,55	0,5	0,78	90o	1	0,78	naar buiten draaiende raam minimaal 90o open
E	0,85	0,55	0,47	90o	1	0,47	Tuimelraam, minimaal 90o open
F	0,85	1,1	0,94	90o	1	0,94	Tuimelraam, minimaal 90o open
G	1,1	0,55	0,61	90o	1	0,61	Naar buiten draaiende raam, minimaal 90o open
H	1,1	0,55	0,61	90o	1	0,61	Naar buiten draaiende raam, minimaal 90o open

---

Verblijfsgebied indeling begane grondvloer met spuivoorzieningen

---

Verblijfsgebied indeling verdieping met spuivoorzieningen

---

Verblijfsruimte indeling begane grondvloer

---

Verblijfsruimte indeling verdieping

---

Gevraagd

Controleer de spuicapaciteit van de woning aan de hand van afdeling 3.11 Bouwbesluit.

Oplossing

Eis verblijfsgebied 1

Oppervlakte verblijfsgebied 1 = 43,48 m²
Eis bouwbesluit spuiventilatie capaciteit = 6 dm³ /s per m²
Benodigde toevoer spuiventilatie = 6 x 43, 48 = 260,88 dm³ /s
Benodigde afvoer spuiventilatie = 6 x 43,48 = 260,88 dm³ /s
Luchtsnelheid spuivoerziening bedraagt 0,1 m/s omdat niet, in twee niet aan elkaar grenzende gevels gespuit kan worden.

Aanwezig verblijfsgebied 1

A_netto = A_{eff Kozijn A} + A_{eff kozijn B} + A_{eff kozijn C} + A_{eff kozijn D}
A_netto = 0,93 + 1,96 + 1,96 + 0,78
A_netto = 5,63 m2
q_v = A_netto x V x 1000
q_v = 5,63 x 0,1 x 1000
q_v = 563 dm³ /s
563 > 260,88 Voldoet

Omdat het verblijfsgebied op de begane grondvloer gelijk is aan de verblijfsruimte behoeft de spuiventilatie op verblijfsruimteniveau niet te worden gecontroleerd. De minimale spuiventilatie capaciteit voor een verblijfsgebied is immers slechts 3 dm³ /s per m² .

Eis verblijfsgebied 2

Oppervlakte verblijfsgebied 2 = 29,39 m²
Eis bouwbesluit spuiventilatie capaciteit = 6 dm³ /s per m²
Benodigde toevoer spuiventilatie = 6 x 29,39 = 176,34 dm³ /s
Benodigde afvoer spuiventilatie = 6 x 43,48 = 176,34 dm³ /s
Luchtsnelheid spuivoorziening bedraagt 0,4 m/s omdat in twee niet aan elkaar grenzende gevels gespuit kan worden.

Aanwezig verblijfsgebied 2

A_{netto toevoer} = A_{eff Kozijn E} + A_{eff kozijn F}
A_{netto toevoer} = 0,47 + 0,94
A_{netto toevoer} = 1,41 m²
q_v = A_netto x V x 1000
q_v = 1,41 x 0,4 x 1000
q_v = 564 dm³ /s
564 > 176,34 Voldoet

A_{netto afvoer} = A_{eff Kozijn G} + A_{eff kozijn H}
A_{netto afvoer} = 0,61 + 0,61
A_{netto afvoer} = 1,22 m²
q_v = A_netto x V x 1000
q_v = 1,22 x 0,4 x 1000
q_v = 488 dm³ /s
488 > 176,34 Voldoet

De verblijfsruimten zijn allemaal voorzien van binnendeuren en elke verblijfsruimte heeft ten minste één te openen raam in de uitwendige scheidingsconstructie, waardoor elke verblijfsruimte tevens gespuit kan worden door twee tegenoverliggende gevels. Een spuiventilatie capaciteit controle op verblijfsruimte niveau is dus overbodig omdat de eis op verblijfsruimteniveau lager is dan de eis op verblijfsgebiedniveau.

Praktische berekening

De spuiventilatie zal in de meeste gevallen ruim voldoen aan de Bouwbesluit eis wanneer elke verblijfsruimte voorziet in een te openen geveldeel in de uitwendige scheidingsconstructie. De spuiventilatie kan in dat geval snel met de volgende tabel inzichtelijk worden gemaakt zonder overbodige netto oppervlakte aan spuivoorzieningen hoeven uit te rekenen. De tabel geeft immers al snel antwoord op de vraag of dat de spuiventilatie voldoet.

Ruimte	Avloer (m2 )	V (m/s)	Anetto minimaal (m2 )	Anetto aanwezig (m2 )
VG 1	43,48	0,1	5,22	> 5,22
VG 2	29,39	0,4	0,44	> 0,44
VR 1	43,48	0,1	2,6	> 2,6
VR 2	29,39	0,4	0,22	> 0,22
VR 3	8,93	0,4	0,065	> 0,065
VR 4	7	0,4	0,055	> 0,055

---

Toelicht tabel:

VG 1

q_v = A_netto x V x 1000
A_netto = q_v / (V x 1000)
A_netto = 6 / (0,1 x 1000)
A_netto = 0,06 vereiste oppervlakte aan beweegbare delen per vierkante meter van het verblijfsgebied
A_netto minimaal wordt dan 0,06 x 43,48 = 2,6088 m² x 2 = 5,22 m² (zowel toe als afvoer via dezelfde raam)

VG 2

q_v = A_netto x V x 1000
A_netto = q_v / (V x 1000)
A_netto = 6 / 0,4 x 1000
A_netto = 0,015 vereiste oppervlakte aan beweegbare delen per vierkante meter van het verblijfsgebied
A_netto minimaal wordt dan 0,015 x 29,39 = 0,44 m²

VR 1

q_v = A_netto x V x 1000
A_netto = q_v / (V x 1000)
A_netto = 3 / (0,1 x 1000)
A_netto = 0,03 vereiste oppervlakte aan beweegbare delen per vierkante meter van het verblijfsgebied
A_netto minimaal wordt dan 0,03 x 43,48 = 1,3 m² x 2 = 2,6 m² (zowel toe als afvoer via dezelfde raam)

VR 2

q_v = A_netto x V x 1000
A_netto = q_v / (V x 1000)
A_netto= 3 / (0,4 x 1000)
A_netto = 0,0075 vereiste oppervlakte aan beweegbare delen per vierkante meter van het verblijfsgebied
A_netto minimaal wordt dan 0,0075 x 29,39= 0,22 m²